Những người
thợ trẻ từ chỗ chưa bao giờ sờ tay vào khung dệt, sau vài tháng được các
nghệ nhân chỉ bảo, truyền nghề, đã biết dệt thành thạo các mẫu hoa văn.
Trong số những
học viên của cụ có anh Lê Đăng Toản, một người dường như có “duyên” với
the La Khê đã tiếp thu rất nhanh nhạy. Từ chỗ chỉ vì tò mò mà học, giờ
đây anh Toản đã sẵn sàng “sống chết” với nghề. Gặp khách đến, anh say
sưa thuyết trình về từng công đoạn của nghề từ go sợi, lên máy, dựng máy
đến thăm go, sô nan và đục bìa (vẽ hoa để dệt) ở từng mẫu hàng như:
the, sa, vân, xuyến , băng, là...
Theo cụ Toàn,
sản phẩm của La Khê có các họa tiết, hoa văn rất tinh xảo. So với sồi,
đũi, hàng the, sa mỏng và nhẹ hơn nhưng rất bền đẹp, được lựa chọn để
may trang phục cho Vua Chúa xưa...
Nghề dệt the
đòi hỏi rất nhiều công phu, có mẫu hàng phức tạp tới mức mất nửa năm mới
dệt xong, nhanh nhất cũng phải hai tháng . Vẽ hoa để dệt được coi là một
trong những công đoạn khó nhất của nghề bởi không chỉ như vẽ một bức
tranh, người vẽ mẫu để dệt phải tính toán từng đường nét sao cho cân
đối, lúc dệt lên tấm the không bị xô, bị dạt. Những người thợ dệt the La
Khê phải vào tận Cố đô Huế xem các mẫu dệt để về khôi phục lại.
Công sức không
phụ lòng người, đến nay, những người thợ dệt the La Khê đã sáng tạo ra
hơn 20 mẫu hoa văn để dệt thành những tấm vải the hoa, trong đó có không
ít những mẫu hoa văn cầu kỳ, với họa tiết cách điệu những hình tượng
văn hóa dân gian như "tứ linh" (long, ly, quy, phượng), "tứ quý" (tùng,
cúc, trúc, mai) hay hình song hạc, mây trời, hoa sen, chữ thọ...
Năm 2007, sản
phẩm the La Khê được trao Cúp vàng thương hiệu Việt tại Triển lãm Hàng
thủ công mỹ nghệ Việt Nam. Ðây là sự ghi nhận sự hồi sinh của làng nghề
truyền thống.
Dù khẳng định
nghề dệt the cổ truyền của địa phương đã “sống lại” nhờ những người thợ
trẻ, song người dân nơi đây không khỏi lo lắng về tương lai làng nghề
trước “đầu ra”của sản phẩm the La . Mặc dù sản phẩm the lụa có nhiều ưu
điểm như mềm mại, thoáng mát, điều hòa thân nhiệt tốt, không bị nhăn, bị
xô, rạn, nhưng rõ ràng chưa cạnh tranh được với các sản phẩm sợi tổng
hợp, may công nghiệp.
The lụa La Khê
được sản xuất từ sợi tơ tằm chất lượng cao, dệt thủ công, cho nên giá
thành tương đối cao. Hợp tác xã dệt the La Khê đã được thành lập song
hầu như chỉ sản xuất theo hợp đồng còn lượng hàng bán đại trà ra thị
trường được rất ít.
Các thành viên
trong Ban chủ nhiệm HTX đã từng nhiều lần chào hàng, đưa sản phẩm ký
gửi tại các cửa hàng tơ lụa thời trang trên tuyến phố Hàng Gai, Hàng
Bông, nhưng sản phẩm tiêu thụ chậm.
Thị trường đầu
ra chưa ổn định, tác động ngược lại sản xuất, khiến sản xuất cầm chừng.
Bởi vậy, cho dù rất tự hào về nghề cổ truyền và mong ước nghề được khôi
phục, phát triển nhưng những người thợ ở đây vẫn chưa thể mặn mà với
khung dệt.
Trước nhu cầu
cuộc sống, họ đành phải bươn chải với nhiều nghề khác để có thu nhập cao
hơn... Hơn 20 thợ dệt trẻ được các nghệ nhân truyền nghề, nay chỉ còn
khoảng mười người làm việc ở HTX.
Mong sao, các
cơ quan hữu quan và chính quyền địa phương sớm tìm ra phương thức hữu
hiệu nhất để duy trì và phát triển nghề dệt the lụa ở La Khê.
Vietbao (Theo: hanoitv.vn)