Phong cảnh hữu tình của Kiếp Bạc
cũng làm say đắm bao du khách đến đây. Đi thuyền trên sông Phả Lại sẽ
được ngắm toàn bộ cảnh quan nơi này. Du khách còn được xem phim, xem
kịch, xem chèo có nội dung gắn với lễ hội hoặc chứng kiến tận mắt những
chiếc cọc đã từng đâm thủng chiếc thuyền của tướng Ô Mã Nhi hay sơ đồ
những trận đánh của Trần Quang Khải, Trần Quốc Tuấn trong bảo tàng trưng
bày truyền thống của quân dân nhà Trần…
Kiếp
Bạc là tên ghép của hai vùng Vạn Yên (làng Kiếp) và Dược Sơn (làng
Bạc). Đền được xây dựng từ năm Canh Tý (1300). Qua nhiều thế kỷ, các
công trình kiến trúc ở Kiếp Bạc từ thời Trần và thời Lê đã bị hủy hoại.
Cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, khu đền được trùng tu, tôn tạo.
Khu
vực đền Kiếp Bạc nằm gần Lục Đầu Giang, là nơi tụ hội của sáu con sông:
sông Cầu, sông Thương, sông Lục Nam, sông Đuống, sông Kinh Thầy và
nhánh chính của sông Thái Bình. Một số người theo thuyết phong thủy cho
rằng đây chính là nơi tụ khí để gây dựng cơ nghiệp. Theo đường bộ, đền
Kiếp Bạc cách Hà Nội khoảng 80 km (50 dặm) đi theo đường quốc lộ số
1 đến Bắc Ninh rẽ sang đường quốc lộ số 18 và cách chùa Côn Sơn khoảng
5 km (3 dặm).
Cổng
đền uy nghi bề thế với bức đại tự trên tam quan “Dĩ thiên vô cực” (Sự
nghiệp này còn mãi với trời đất), hàng chữ bên dưới là “Trần Hưng Đạo
Vương từ”.
Qua
cổng tam quan là vào một sân rộng tục truyền là “Bãi Kiếm”, là nơi xét
xử Phạm Nhan, tên tướng giặc có nhiều bùa phép gian ngoa. Hai bên sân là
2 dãy nhà dài, để khách thập phương dừng chân sửa soạn mâm lễ vật.
Nhà
đại bái phía trong ở giữa đặt bàn thờ lớn, 2 bên là 4 ngai thờ 4 người
con trai của Trần Quốc Tuấn là Trần Quốc Hiếu (Hiện), Trần Quốc Nghiễn,
Trần Quốc Tảng, Trần Quốc Uy (Uất).
Bên
trong hậu cung có 3 toà điện: tòa điện ngoài cùng thờ Phạm Ngũ Lão, tòa
điện thứ hai thờ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, tòa điện trong cùng
thờ phu nhân Trần Quốc Tuấn là công chúa Thiên Thành và hai con gái
được gọi là Nhị vị Vương cô.
Trong
đền hiện còn 7 pho tượng bằng đồng: Tượng Trần Quốc Tuấn, phu nhân, 2
con gái, con rể là Phạm Ngũ Lão, Nam Tào, Bắc Đẩu và 4 bài vị thờ các
con trai của ông cùng 2 gia tướng là Yết Kiêu và Dã Tượng.
Lễ
hội xưa bắt đầu từ ngày 16/8 đến ngày 20/8 âm lịch hằng năm. Nay đã
khác, hội bắt đầu sớm hơn và kết thúc muộn hơn, tuy nhiên trọng hội vẫn
là ngày 18 tháng 8 . Khách không chỉ đến Kiếp Bạc vào ngày hội mà quanh
năm suốt tháng với số lượng ngày càng đông. Đền Kiếp Bạc còn ngày lễ
trọng thứ hai vào 28/9, ngày mất của Thiên Thành công chúa-phu nhân của
Đại vương, nhưng ngày này không thành hội , chỉ có hai làng sở tại tổ
chức tế lễ cùng vài đoàn khách xa.
Phần
lễ: Ngày 10 tháng 8 làm lễ mở cửa đền, chuẩn bị cho lễ hội hằng năm,
đây là môt việc làm chiếu lệ, thực tế thì đền ngày nào cũng mở cửa tiếp
khách.
Lễ
vật khai hội : Làng Vạn sắm 8 mâm, mỗi mâm một lợn sống khoảng 70-80kg,
đại diện cho 8 giáp. Dược Sơn 4 mâm tương tự, đại diện cho 4 giáp. Về
bánh trái có: Bánh trong, bánh bột lọc, bánh chằng gừng, bánh rán, bánh
phu thê, xôi mầu và mâm ngũ quả.
Trên
đây là lễ vật của hai xã sở tại theo lệ, còn lễ vật của khách thập
phương, quan lại các cấp thì có thể nói, cuộc sống đương đại có gì quý
báu thì trên mâm lễ có thứ đó. Riêng dân chài lưới ở vùng duyên hải về
hội, thường có lợn quay hay lợn sống để cả con, tế lễ xong mang xuống
thuyền làm cỗ, ăn dần trong những ngày hội.
Ngoài
ra, tại đền Kiếp Bạc vào năm 2006, chính quyền chính thức công nhận
hình thức sinh hoạt tín ngưỡng lên đồng. Những người theo tín ngưỡng lên
đồng thờ Thánh Trần được gọi là Thanh Đồng. Hiện nay lên đồng Trần
Triều diễn ra thường xuyên tại đền Kiếp Bạc.
Theo : dulichh.org.vn