Lần này ra Bắc tôi lại ghé Mai Châu. Tôi đến nơi này lần đầu tiên vào gần chục năm trước. Bỡ ngỡ, sửng sờ trước một Mai Châu yên bình xinh đẹp.

Tôi đến Mai Châu lần đầu tiên vào gần chục năm trước. Hồi đó tôi đi tour về trong ngày của Sinh cafe từ Hà Nội. Bỡ ngỡ, sửng sờ trước một Mai Châu yên bình xinh đẹp, một "Mai Châu mùa em thơm nếp xôi" như trong thơ trong nhạc... Và thế là tôi cảm Mai Châu từ dạo đó để rồi nhân chuyến đi công việc ra Hà Nội, tranh thủ cuối tuần tôi đón xe đi Mai Châu rồi ở lại một đêm giữa thung lũng ngát màu xanh này.

Mai Châu xanh ngắt, màu xanh của lúa đang trổ đòng nõn nà.

Mùa này, Mai Châu không có hoa cải vàng rực, Mai Châu không ngập hoa mận hoa ban trắng muốt khi mùa về và cũng chẳng có tam giác mạch hay ruộng bạc thang nhấp nhô để những "phượt thủ" khăn rằn áo đỏ ầm ầm kéo đến. Mai Châu lặng lẽ như chỉ dành riêng cho những người bình dị muốn tìm cho mình nơi tĩnh dưỡng và chỉ là điểm dừng chân tạm của lữ khách trên cung đường đi Mộc Châu, Sơn La... còn dài phía trước.

Trở lại Mai Châu lúc trời vừa chớm thu, vẫn những nồi bắp luộc bên bếp lửa hồng ven đèo, những ống cơm lam ở quán lưng đèo như những hôm nào chỉ có khác là cô bán hàng cho tôi ngày ấy giờ đã biết đôn đả chào khách hơn, biết thêm sản phẩm hơn cho du khách với những chai mật ong, bụi lan rừng hay hũ ớt ngâm măng ngâm được giới thiệu là đặc sản của núi rừng đất Bắc. Rồi xe đổ dốc, tôi mơ màng thả mắt theo những ngọn đồi trập trùng và rồi mùi quen thuộc của Mai Châu hôm nào thoảng qua khi xe dừng lại ở cột cờ để cả nhóm được ngắm Mai Châu trọn vẹn. Mai Châu xanh ngắt, màu xanh của lúa đang trổ đòng nõn nà dưới kia, màu xanh của những đồng mía đang vươn đọt, màu xanh của những ngọn đồi chập chùng xa xa dưới áng mây chiều bàng bạc, màu xanh của những bụi tre vườn chuối đang e ấp bên những ngôi nhà sàn ở phía xa xa.

Mai Châu có thể không có gì hấp dẫn trong mắt người trẻ, nhưng ở Mai Châu là có một vẻ đẹp dung dị, đơn giản mà quyến rũ.

Với người trẻ, Mai Châu ắt hẳn là rất chán bởi Mai Châu chẳng có gì... ngoài những con người Thái dễ thương nơi bản Lác bản Nhót, ngoài những cánh đồng xanh trải dài theo triền núi hay những con đường làng loanh quanh giữa những cánh đồng thơm nồng mùi lúa. Đâu đó đàn trâu bò đang gặm cỏ bên đường, đâu đó thoang thoảng mùi khói chiều lẫn với mùi núi rừng ngát thơm bên đồng vắng. Mai Châu yên ả, Mai Châu dịu dàng nằm ẩn mình giữa buổi chiều thu nhè nhẹ gió thoảng qua.

Mai Châu dung dị, đơn giản thế mà quyến rũ với tôi đến lạ. Quyến rũ lắm bởi những ngôi nhà sàn be bé ven con dốc tôi đạp xe qua, bởi những nụ cười thật đáng yêu của đám trẻ nít ở bản nhỏ bên kia cánh đồng đang nô đùa ríu rí hay cảnh bác nông dân đi xin lửa về nhóm bếp giữa con đường làng nho nhỏ xinh xinh tưởng như chỉ còn lại trong truyện cổ tích hay những lúc ngồi thừ ra đó mà ngắm đồng lúa, giàn mướp, luống rau, đàn vịt... bên mái hiên quán nhỏ bên đường với tách trà xanh thơm lừng cùng tiếng suối róc rách bên ruộng lúa ngạt mùi thơm.

Nắng chiều nhạt dần ở phía chập chùng núi, tôi phải rời Mai Châu để tiếp tục đến Mộc Châu sau bữa cơm thật ngon với cá suối, su su luộc, gà vườn no muốn bể bụng. Lần này chẳng được thưởng thức mùi thơm của nếp xôi, chẳng được ngủ trên nhà sàn bên đồng lúa hát để sớm mai mở cửa sổ đón nắng mai lên xuyên qua như lần trước... Nhưng chẳng sao bởi tôi nghĩ mình sẽ quay lại vào một ngày nào đó... bởi Mai Châu dễ thương đến vậy mà làm sao có thể không ghé thăm?

Mai Châu xa dần phía sau, hoàng hôn lặng lẽ chuếch choáng rủ nhau xuống núi. Xe chạy. Tôi quay lại ngắm Mai Châu đang mờ dần sau lưng mình và lẩm bẩm theo nhịp bánh xe đang băng nhanh về phái trước... Nhớ ơi Tây Tiến cơm lên khói, Mai Châu mùa em thơm nếp xôi... lòng tự nhủ lần sau đi Mai Châu nhất định phải ăn xôi.