Khi chuẩn bị mâm lễ cúng tiễn ông Táo về trời, người dân xứ Quảng không thể thiếu món bánh tổ, món bánh trên mâm lễ bàn thờ gia tiên. Như lời nhắc nhớ về cội nguồn, bánh tổ có hình giống tổ chim, bên ngoài được gói bằng lá chuối, bên trong là bột nếp pha sên với đường, thêm gừng tươi và được hấp chín.

Về nguồn gốc, bánh tổ Hội An xuất hiện trong quá trình hình thành các khu phố cổ của người Hoa từ thế kỷ 16 - 17. Nhưng nhiều người cao tuổi trú tại khu phố Hội Xá (phường Thanh Hà, TP. Hội An) lại có các cách lý giải khác nhau. Có người kể, trong truyền thuyết, bánh tổ do tổ mẫu Âu Cơ làm ra để dành làm lương thực cho trăm con lên núi, xuống biển. Cũng có cách hiểu đơn giản hơn, loại bánh này làm ra chủ yếu là để cúng ông bà nên mới có tên gọi bánh tổ. 



   
Bánh tổ không thể thiếu trong mâm lễ cúng ngày Tết của người dân xứ Quảng 
ẢNH: HUY ĐẠT                     Bánh tổ và cao lầu là 2 món ăn truyền thống, mang nét đặc trưng cho văn hóa ẩm thực của phố cổ Hội An. Ngày trước, bánh tổ được người dân làm ra chỉ đơn thuần được làm để cúng tổ tiên. Theo thời gian, nhiều người từ các địa phương lân cận cùng tìm đến để mua về làm lễ cúng. Bánh tổ Hội An còn "theo chân" du khách quốc tế có mặt khắp nơi trên thế giới.

Mặc dù đã lớn tuổi nhưng bà Mận vẫn cùng các con nổi lửa suốt đêm nấu bánh tổ

 

“Năm nào cũng vậy, cứ đến đầu tháng Chạp thì nhiều người tìm đến đặt hàng, để bán cho lễ tiễn ông Táo về trời và ngày Tết. Chúng tôi chuẩn bị tất cả các nguyên vật liệu từ sớm, những ngày này phải nổi lửa suốt đêm để nấu bánh cho kịp đơn đặt hàng”, bà Mận nói.

Trung bình mỗi ngày cận tết này, bà Mận cho ra lò khoảng 500 - 600 ổ bánh tổ, giá dao động khoảng 35.000 - 40.000 đồng/chiếc. Theo bà Mận, để có hương vị đặc trưng riêng tạo nên thương hiệu bánh tổ Hội An, người làm bánh phải chọn nguyên liệu rất công phu. Bánh tổ được làm từ hai nguyên liệu chính là nếp và đường.

Các khuôn bánh sau đó được đặt lên một tấm vỉ tre. Cứ 12 bánh xếp một vĩ. Lần lượt xếp từng vĩ vào nồi. Bánh tổ đem hấp liên tục trong 5 giờ thì chín, vớt ra để nguội. Nếu khách có nhu cầu bỏ mè thì khi vớt ra, người chủ nhanh tay rắc mè đã rang chín, làm sạch vỏ lên mặt bánh cho dính lại.

Hiện nay, ở Hội An số người theo nghề làm bánh tổ còn không nhiều vì bánh chỉ được làm vào dịp Tết, mang tính thời vụ nên người dân khó sống và gắn bó với nghề này. Bên cạnh đó, tiền lãi thu được từ những chiếc bánh khá ít nên số người làm bánh tổ ở Hội An hiện nay dường như chỉ còn “đếm trên đầu ngón tay”.


Xếp bánh vào giỏ để giao cho khách

Từ nhỏ, bà Mận đã được cha dạy cho nghề làm bánh tổ. Bà Mận kể ban đầu bà làm bánh tổ theo hướng dẫn của cha, thế rồi cái nghiệp làm bánh tổ đã theo bà đến hôm nay, cũng đã ngót nghét hơn 50 năm. Bà Mận cho biết, đây là nghề gia truyền của gia đình bà Mận, từ đời ông nội, rồi đến cha của bà, đến đời của bà trải qua gần 100 năm.

“Làm bánh tổ lợi nhuận không cao, thế nhưng đây là nghề truyền thống của cha ông để lại nên Tết nào chúng tôi cũng phải làm. Ông cha đã quan niệm rằng, khi đặt tay vào làm bánh thì con cháu sẽ nhớ công ơn cha ông. Vì vậy, tuổi đã cao nhưng tôi vẫn cố gắng làm nghề”, bà Mận tâm sự.
                                                                                  Theo: thanhnien.vn