Trước đây, hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam rất được ưa chuộng ở thị trường Nhật Bản do sự mới lạ và giá rẻ. Nhưng gần đây, sức hấp dẫn đó đã bị giảm nhiều, nguyên nhân chính là nhiều mẫu mã đã không có sự thay đổi trong suốt thời gian dài.

Sản phẩm thêu tay của Việt Nam

CôngThương - Thiết kế vẫn chậm đổi mới

Hàng thủ công mỹ nghệ là một thế mạnh của Việt Nam, đem lại giá trị xuất khẩu cao. Theo Hiệp hội Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu 6 tháng đầu năm 2012 của ngành này đạt khoảng 860 triệu USD, tăng 7-8% so với năm 2011.

Hiện nay, Nhật Bản là thị trường tiêu thụ hàng nội thất lớn nhất trên thế giới. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa thâm nhập sâu được vào thị trường này. Theo Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản, Việt Nam đứng thứ 4 sau Trung Quốc, Thái Lan và Đài Loan xuất khẩu hàng nội thất vào Nhật Bản.

Hầu hết mặt hàng thủ công mỹ nghệ được sản xuất tại các hộ, các làng nghề nên giá thành tương đối thấp. Đối với thị trường khó tính như Nhật Bản thì cạnh tranh giá cả không đủ, các sản phẩm thủ công mỹ nghệ còn phải thỏa mãn nhu cầu của khách hàng. Người tiêu dùng Nhật Bản luôn đòi hỏi về chất lượng rất tỉ mỉ, khắt khe. Vì thế, họ sẵn sàng trả giá cao cho những sản phẩm chất lượng cao và mẫu mã đẹp.

Tuy nhiên, các sản phẩm của ta vẫn còn đơn điệu, chậm cải tiến, công nghệ chậm đổi mới.

Tại hội thảo “Hàng Việt Nam- Tự hào với thiết kế sản phẩm sáng tạo” ngày 8/8, ông Đỗ Kim Lang- Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến Thương mại, Bộ Công Thương- cho biết, sở dĩ xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam đang có hạn chế, đó là do khâu thiết kế kiểu dáng sản phẩm vẫn còn nhiều yếu kém. Khả năng tự thiết kế ra sản phẩm của các doanh nghiệp Việt Nam vẫn mang tính truyền thống, mẫu mã đơn điệu, sự sáng tạo riêng của sản phẩm vẫn còn yếu, chưa điều chỉnh thích nghi với thị trường. Có một số doanh nghiệp copy mẫu mã của công ty khác vô hình chung làm giảm tính sáng tạo, tính hấp dẫn của sản phẩm, ảnh hưởng tới việc xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ.

Cải tiến mẫu mã

Theo ông Katsumi Taki, chuyên gia thiết kế hàng trang trí nội thất của Taki Katssumi and Producers- Nhật Bản, để khắc phục tình trạng này cần bắt đầu từ khâu cải tiến mẫu mã sản phẩm.

“Nếu muốn bán hàng của mình vào thị trường Nhật Bản thì không thể làm theo mẫu mã để bán vào châu Âu như hiện nay được. Bởi thị hiếu của người Nhật khác với thị hiếu của phương Tây chẳng hạn người Nhật Bản thích hàng sơn mài hoặc đồ trang trí nội thất có kích thước nhỏ và xinh chứ không to như hàng xuất đi châu Âu.Về màu sắc thì người Nhật thích gam mầu nhẹ nhàng, thanh lịch, ít họa tiết”- ông Katsumi Taki chia sẻ.

Thiết kế sản phẩm là vấn đề nan giải nhất hiện nay của doanh nghiệp Việt Nam. Không phải doanh nghiệp nào cũng có điều kiện thuê các nhà thiết kế nước ngoài, theo bà Vũ Thị Thùy Dương, Giám đốc Công ty TNHH thêu Việt, doanh nghiệp có thể tự đào tạo bằng việc tìm kiếm nguồn nhân sự ở các trường về thiết kế của Việt Nam, từ đó tìm ra cách thiết kế sản phẩm cho riêng mình vừa mang tính bản sắc Việt Nam vừa phù hợp với thị hiếu.

Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp tìm được đối tác mà có người thiết kế sản phẩm thì khả năng thành công ở Nhật sẽ cao hơn. Người thiết kế này sẽ giúp doanh nghiệp sản xuất và bán những gì thị trường Nhật cần chứ không phải bán cái mà doanh nghiệp có.

Với thế mạnh của Việt Nam là sản phẩm tơ tằm của Việt Nam vào Nhật được hưởng thuế suất rất thấp, gần như bằng zero, nên khi xuất khẩu hàng tơ tằm của Việt Nam vào Nhật, ông Katsumi khuyên “các sản phẩm nên ghi rõ “Made in Vietnam” kèm theo Giấy chứng nhận xuất xứ (Form A) để được hưởng thuế suất ưu đãi.

Đối với các sản phẩm làm từ vải tơ tằm của các làng nghề truyền thống Việt Nam, mặc dù người Nhật rất thích các sản phẩm dệt tay nhưng họ vẫn còn e ngại do vải có thể bị phai màu hoặc bị co giãn sau khi giặt do Việt Nam chưa có tiêu chuẩn chất lượng áp dụng cho các loại vải dệt, nhuộm thủ công này. Tuy nhiên, sản phẩm vẫn có thể bán được vào Nhật nếu ghi rõ “Sản phẩm làng nghề” kèm theo hướng dẫn sử dụng chi tiết về giặt, là.

Vì vậy, thâm nhập vào thị trường Nhật Bản nếu chỉ bằng giá cả cạnh tranh thì không đủ mà còn cần tạo sự hấp dẫn, cải tiến mẫu mã, không chỉ có giá trị sử dụng mà mang ý nghĩa trang trí, độc đáo và hiếm lạ.

Theo Hiệp hội Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam, cuối năm nay sẽ thực hiện khai trương trung tâm thiết kế sản phẩm với nhiệm vụ chủ yếu là nghiên cứu xu hướng phát triển thị trường, cung cấp thông tin mới cho doanh nghiệp, đồng thời tạo ra những bộ sản phẩm mới cho doanh nghiệp tiếp cận với khách hàng. Bên cạnh đó, việc đào tạo các thiết kế chuyên về sản phẩm thủ công mỹ nghệ rất quan trọng.

Theo baocongthuong